Akromegali hastalığının hayli besbelli semptom ve bulguları bulunmasına rağmen hastalığın teşhisinin geç konulduğunu söyleyen Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Hasret Haliloğlu, yapılan çalışmalarda semptomların başlangıcından teşhis konulmasına kadar geçen müddetin 5-10 yıla kadar geciktiğine işaret etti. Bu manada toplumsal farkındalığın artırılması gerektiğini belirterek “Akromegali Farkındalık Günü” ötürüsıyla değerli açıklamalarda bulundu.
Yaygın olarak “büyüme hastalığı” olarak da bilinen akromegali çocuk ve ergen yaşta ya da yetişkinlikte ortaya çıkabiliyor. Az görülen metabolik bir hastalık olan akromegali, ekseriyetle hipofiz bezinden kaynaklanan yeterli huylu bir tümörün çok büyüme hormonu salgılaması kararı ortaya çıkıyor. Yeditepe Üniversitesi Kozyatağı Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Hasret Haliloğlu, hastalıkla ilgili teşhiste gecikmeye bağlı olarak, kalp yetmezliği, tansiyon yüksekliği, diyabet ve kimi kanserlerin de gelişme riskinin arttığına işaret etti.
Tedavi edilmezse ömür mühletini kısaltıyor
Akromegalide görülen büyüme hormonunun çok ölçüde salgılanmasının bedende kıymetli hastalıklara niye olduğunu söyleyen Doç. Dr. Hasret Haliloğlu, “Kalpte büyüme, kalp yetersizliği ve kalp damar hastalıkları, yüksek tansiyon, şeker hastalığı, beyin damarları hastalıkları bunlardan kimilerini oluşturuyor. Ayrıyeten denetimsiz büyümeye bağlı olarak tiroid nodülleri ve bağırsakta polip oluşumunda artış ve kalın barsak, göğüs ve tiroid bezinin makûs huylu tümörlerinin görülme sıklığının da arttığı gösterilmiş. Tüm bu niçinlerle akromegali hastalığının tedavi edilmemesi durumunda ömür müddetini kısaltan bir hastalık olduğuna işaret eden Doç. Dr. Hasret Haliloğlu, akromegali hastalığının hayli besbelli semptom ve bulguları bulunmasına rağmen, araştırmalar hastalığın teşhisinin semptomların başlangıcından itibaren 5-10 yıl kadar gecikebildiğini belirtti.
Bulguların yavaş ortaya çıkması tanıyı geciktiriyor
Geç teşhis konmasının en değerli sebebinin hastalığın yavaş ilerlemesi, bulguların yavaş ortaya çıkması olduğunu, hasta ve yakınlarının bilhassa fizikî değişimleri fark edemediklerini anlatan Doç. Dr. Hasret Haliloğlu, şu ayrıntıları verdi:
“Belirtileri fark etmenin en tesirli yollarından biri eski fotoğraflara bakmaktır. Eski fotoğraflara bakıldığında, mesela yüzdeki majör değişimler net olarak görülebilir. tıpkı vakitte hastalar şikayetlerine nazaran ilgili branşlardaki tabibe başvuruyor. Örneğin diş sorunları için diş tabibi, horlama sorunları için KBB yahut göğüs hastalıkları uzmanları, eklem sorunları için fizik tedavi yahut ortopedi uzmanları üzere. ötürüsıyla bu uzmanlıktaki tabiplerin de akromegali semptom ve bulgularını fark etmeleri değer taşır.
Yüzükler dar gelir, ayakkabı numarası büyür…
Doç. Dr. Hasret Haliloğlu’nun verdiği bilgiye bakılırsa, büyüme hormonun çok salgılanması bedendeki doku ve organlarda çok büyümelere yol açıyor. Şayet bu çok salgılanma çabucak hemen büyüme tamamlanmamış, kemiklerin uzaması sona ermemiş çocukluk ve ergenlik çağında gelişirse hastada çok uzunluk uzaması (devlik) gelişebiliyor. Bu durum, erişkin yaşta, büyüme plaklarının kapanması daha sonrası ortaya çıktığında hastalarda el ve ayaklarda büyüme ve buna bağlı olarak yüzüklerin dar gelmesi, ayakkabı numaralarında büyüme üzere belirtilerle kendini gösteriyor.
tıpkı vakitte hastanın fizikî manzarasında de değişikler ortaya çıktığını söyleyen Doç. Dr. Hasret Haliloğlu, kelamlarına şu biçimde devam etti: “Yetişkinlerde yüz çizgilerinde kabalaşma, çene ve alında belirginleşme, dişlerde ayrışma, seste kalınlaşma, lisanda ve üst damaktaki yumuşak dokuların çok büyümesine bağlı horlama ve uyku apne sendromu, cinsel işlevlerde azalma, kemik ve kaslarda çok büyümeye bağlı kas-eklem ağrıları ve çok terleme bulgularına sık rastlanır. Ayrıyeten hipofiz bezi tümörünün bası tesirine bağlı olarak baş ağrısı, görme bozuklukları da görülebilir.”
Teşhis laboratuvar testleri ve görüntülemelerle konur
Akromegaliden kuşku edilen hastalarda teşhis için laboratuvar testleri ve görüntüleme formlarının bir ortada kullanıldığını anlatan Doç. Dr. Hasret Haliloğlu, şu ayrıntıları verdi: “Öncelikle kanda büyüme hormonu ve büyüme hormonunun tesiriyle karaciğerde sentezlenen insülin gibisi büyüme faktörü-1 (IGF-1) tetkiklerine bakılır. Şayet IGF-1 seviyesi yüksek tespit edilirse, tanıyı doğrulamak için şeker yükleme testi ile büyüme hormonu seviyesi kıymetlendirilir. Bu tetkiklerin yanı sıra, hormonun salgılandığı tümörü tespit etmek için hipofiz bezinin MR ile görüntülemesi yapılır.”
Tedavide altın standart cerrahi
Laboratuvar ve görüntüleme tetkikleriyle akromegali tanısı katılaşan hastalarda birinci ve altın standart tedavi tümörün hipofiz bezinden cerrahi ile çıkartılması olduğunu söyleyen Yeditepe Üniversitesi Kozyatağı Hastanesi Endokrinoloji Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Hasret Haliloğlu şunları anlattı:
“Cerrahi daha sonrası hormon denetimi kâfi sağlanamayan hastalarda ilaç tedavileri yahut ilaç tedavisi ve cerrahiye karşın denetim altına alınamamış akromegali hastalarında tümör bölgesine Radyoterapi yahut stereotaktik radyo cerrahi üzere tedavi halleri kullanılabiliyor. Bu noktada değerli olan tanıyı vaktinde koyabilmektir. Erken teşhis için de toplumsal farkındalığın artırılması son derece değer taşıyor.”
Hibya Haber Ajansı
Yaygın olarak “büyüme hastalığı” olarak da bilinen akromegali çocuk ve ergen yaşta ya da yetişkinlikte ortaya çıkabiliyor. Az görülen metabolik bir hastalık olan akromegali, ekseriyetle hipofiz bezinden kaynaklanan yeterli huylu bir tümörün çok büyüme hormonu salgılaması kararı ortaya çıkıyor. Yeditepe Üniversitesi Kozyatağı Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Hasret Haliloğlu, hastalıkla ilgili teşhiste gecikmeye bağlı olarak, kalp yetmezliği, tansiyon yüksekliği, diyabet ve kimi kanserlerin de gelişme riskinin arttığına işaret etti.
Tedavi edilmezse ömür mühletini kısaltıyor
Akromegalide görülen büyüme hormonunun çok ölçüde salgılanmasının bedende kıymetli hastalıklara niye olduğunu söyleyen Doç. Dr. Hasret Haliloğlu, “Kalpte büyüme, kalp yetersizliği ve kalp damar hastalıkları, yüksek tansiyon, şeker hastalığı, beyin damarları hastalıkları bunlardan kimilerini oluşturuyor. Ayrıyeten denetimsiz büyümeye bağlı olarak tiroid nodülleri ve bağırsakta polip oluşumunda artış ve kalın barsak, göğüs ve tiroid bezinin makûs huylu tümörlerinin görülme sıklığının da arttığı gösterilmiş. Tüm bu niçinlerle akromegali hastalığının tedavi edilmemesi durumunda ömür müddetini kısaltan bir hastalık olduğuna işaret eden Doç. Dr. Hasret Haliloğlu, akromegali hastalığının hayli besbelli semptom ve bulguları bulunmasına rağmen, araştırmalar hastalığın teşhisinin semptomların başlangıcından itibaren 5-10 yıl kadar gecikebildiğini belirtti.
Bulguların yavaş ortaya çıkması tanıyı geciktiriyor
Geç teşhis konmasının en değerli sebebinin hastalığın yavaş ilerlemesi, bulguların yavaş ortaya çıkması olduğunu, hasta ve yakınlarının bilhassa fizikî değişimleri fark edemediklerini anlatan Doç. Dr. Hasret Haliloğlu, şu ayrıntıları verdi:
“Belirtileri fark etmenin en tesirli yollarından biri eski fotoğraflara bakmaktır. Eski fotoğraflara bakıldığında, mesela yüzdeki majör değişimler net olarak görülebilir. tıpkı vakitte hastalar şikayetlerine nazaran ilgili branşlardaki tabibe başvuruyor. Örneğin diş sorunları için diş tabibi, horlama sorunları için KBB yahut göğüs hastalıkları uzmanları, eklem sorunları için fizik tedavi yahut ortopedi uzmanları üzere. ötürüsıyla bu uzmanlıktaki tabiplerin de akromegali semptom ve bulgularını fark etmeleri değer taşır.
Yüzükler dar gelir, ayakkabı numarası büyür…
Doç. Dr. Hasret Haliloğlu’nun verdiği bilgiye bakılırsa, büyüme hormonun çok salgılanması bedendeki doku ve organlarda çok büyümelere yol açıyor. Şayet bu çok salgılanma çabucak hemen büyüme tamamlanmamış, kemiklerin uzaması sona ermemiş çocukluk ve ergenlik çağında gelişirse hastada çok uzunluk uzaması (devlik) gelişebiliyor. Bu durum, erişkin yaşta, büyüme plaklarının kapanması daha sonrası ortaya çıktığında hastalarda el ve ayaklarda büyüme ve buna bağlı olarak yüzüklerin dar gelmesi, ayakkabı numaralarında büyüme üzere belirtilerle kendini gösteriyor.
tıpkı vakitte hastanın fizikî manzarasında de değişikler ortaya çıktığını söyleyen Doç. Dr. Hasret Haliloğlu, kelamlarına şu biçimde devam etti: “Yetişkinlerde yüz çizgilerinde kabalaşma, çene ve alında belirginleşme, dişlerde ayrışma, seste kalınlaşma, lisanda ve üst damaktaki yumuşak dokuların çok büyümesine bağlı horlama ve uyku apne sendromu, cinsel işlevlerde azalma, kemik ve kaslarda çok büyümeye bağlı kas-eklem ağrıları ve çok terleme bulgularına sık rastlanır. Ayrıyeten hipofiz bezi tümörünün bası tesirine bağlı olarak baş ağrısı, görme bozuklukları da görülebilir.”
Teşhis laboratuvar testleri ve görüntülemelerle konur
Akromegaliden kuşku edilen hastalarda teşhis için laboratuvar testleri ve görüntüleme formlarının bir ortada kullanıldığını anlatan Doç. Dr. Hasret Haliloğlu, şu ayrıntıları verdi: “Öncelikle kanda büyüme hormonu ve büyüme hormonunun tesiriyle karaciğerde sentezlenen insülin gibisi büyüme faktörü-1 (IGF-1) tetkiklerine bakılır. Şayet IGF-1 seviyesi yüksek tespit edilirse, tanıyı doğrulamak için şeker yükleme testi ile büyüme hormonu seviyesi kıymetlendirilir. Bu tetkiklerin yanı sıra, hormonun salgılandığı tümörü tespit etmek için hipofiz bezinin MR ile görüntülemesi yapılır.”
Tedavide altın standart cerrahi
Laboratuvar ve görüntüleme tetkikleriyle akromegali tanısı katılaşan hastalarda birinci ve altın standart tedavi tümörün hipofiz bezinden cerrahi ile çıkartılması olduğunu söyleyen Yeditepe Üniversitesi Kozyatağı Hastanesi Endokrinoloji Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Hasret Haliloğlu şunları anlattı:
“Cerrahi daha sonrası hormon denetimi kâfi sağlanamayan hastalarda ilaç tedavileri yahut ilaç tedavisi ve cerrahiye karşın denetim altına alınamamış akromegali hastalarında tümör bölgesine Radyoterapi yahut stereotaktik radyo cerrahi üzere tedavi halleri kullanılabiliyor. Bu noktada değerli olan tanıyı vaktinde koyabilmektir. Erken teşhis için de toplumsal farkındalığın artırılması son derece değer taşıyor.”
Hibya Haber Ajansı