İkincil tedarik zinciri krizi, Çin tesiri

Yasmin

New member
Çin ve tedarik zinciri sorunu… Son devirde Çin’de yaşanan Covid kapanmalarının derecesinin berbatlaşması ile birlikte ikincil tedarik zinciri krizi kapımızı çalıyor görünüyor. Çin’in en büyük 100 kentinin %90’ında sıfır covid siyaseti çerçevesinde kilitlenmeler mevcut ve bu kapanmalar şu anda iktisadın yarısından fazlasını içine alacak biçimde bir genişleme göstermiş durumda. Üretim ve tedarik zinciri açısından yeni bir tedarik zinciri kapıda olabilir ve bu, son Rusya savaşından daha sonra yeni bir kırılma yaratacak bir potansiyele de sahip.



ABD’li şirketler, yeni ticaret savaşı boyutu…
Hal bu biçimdeyken, siyasi kutuplaşmada asıl ekonomik düşman olacak Çin bir “opponent to beat” (hedef rakip) pozisyonuna geliyor. Aslında Trump periyodundan beri bu bu biçimde ve Amerika’daki siyasi değişim Çin ile olan ticaret rekabetinin doğrultusunu değiştirmedi. Bunlar siyasi devinimlerle değil, majör siyasi ve ekonomik siyasetlerle alakalı bir durum. ötürüsıyla ABD’nin Çin ile olan ticaret savaşı pozisyonu değişmeyecek ve global dominasyon hem de üretim ve yatırım kararlarını da sorgulatacaktır. Gerçekten Amerikalı şirketler yeni bir kıymetlendirme safhası evresinde. Dünya Ticaret Örgütü’nün yerini alacak özgür piyasalara sahip demokratik ülkelerden oluşan bir ‘Ekonomik NATO’ kurulması fikri de ortaya atılıyor. Rusya-Ukrayna savaşı, demokratik normlardan mahrum bir ülkeyle, bilhassa de hükümetin ticareti denetim ettiği Çin üzere totaliter bir rejimle ticarete yahut yatırıma güvenmenin imkansız olduğu istikametindeki fikirleri güçlendirdi.



Ekonomik güç dengesi… Rusya ile olan siyasi kırılma nasıl gerçekleşip bir ambargo boyutu ile izolasyon uygulanıyorsa, emsal gaye ekonomik ve şayet siyasi manada agresifleşirse Çin için kelam konusu olacaktır. Apple CEO’su Tim Cook ve finansörü Ray Dalio’nun Çin’deki faaliyetleri de sorgulanmakta. Cook, şirketin operasyon şefiyken Apple’ın Çin’e girişine öncülük etti. Artık, neredeyse tüm Apple eserleri burada toplanıyor ve Büyük Çin bölgesindeki satışlar, son çeyrekte şirketin global gelirinin kabaca %21’ini oluşturdu. ENato konseptinde de fikir Çin’e yapılan satışların ABD ve müttefik ülkelerle kompanse edilmesi gerekliliği ve yeterliliği üzerinde oluşuyor. Buna bakılırsa, Çin’e yapılan satışlardan kaynaklanan rastgele bir gelir kaybı, Amerika Birleşik Devletleri ve müttefik ülkelerdeki satışları artırarak değiştirilebilir ve hatta artırılabilir: “Kendi tedarik zincirimiz yerine düşmanımızın tedarik zincirlerine yatırım yapmak mutlaka mantıklı değil.”



Stratejik ve ekonomik düşman Çin… Yeni konsept ortaya neler çıkardı bir bakalım: Batı ile kırılma yaratabilecek siyasi ve ekonomik gelişmeleri sıralayacak olursak;



· Çin Komünist Partisi’nin (ÇKP) Hong Kong’un demokrasi yanlısı protestocularını zalimce bastırması

· Tayvan’a devam eden zorbalığı

· Güney Çin Denizi’ndeki insan imali adaları inşa etmesi ve güçlendirmesi

· Küresel bir salgında yurtdışına seyahate müsaade verirken Çin ortasında bir seyahat yasağı dayatması.



Pekala bu konjonktürde lokal üretimden (ki en büyük meşakkati artacak personel maliyetleri olacak) fazla, ucuz işgücü maliyeti açısından daha pratik bir tahlil olabilir mi? Wang Yi’nin Hindistan ziyareti ve Biden-Modi görüşmesinin akabinde 21 Nisan’da Boris Johnson Hindistan yolunda. Hindistan konjonktürün beğenilen aktörü..



Sonuç? Demokratik Batı dünyasının siyasi ve ekonomik zorba olarak gördükleri düşman kutba dahil olan ülkeleri tecrit siyasetine oluşturulan konjonktür hayli önemli bir biçimde yol veriyor. Tıpkı Rusya’ya Ukrayna işgali konusunda yapılan siyasi tecrit üzere, Covid kısıtlamaları ve siyasi agresyon tıpkı biçimde bir Çin izolasyonu getirebilir. Bu da tedarikçilerin ve yatırımların Çin’den çıkarılıp demokratik ülkelerin kendi mahallî üretim yatırımlarına yönlendirmeleri ile olabilir, ki Trump’ın ticaret savaşı perspektifinde de bu yatıyordu esasen. Çin’in bu Covid kısıtlamaları niçiniyle yarattığı yeni tedarik kırılmaları da bu konseptte yeni bir hatalı olarak görülmesine niye olabilir. Yani Batı’nın başta enflasyon olmak üzere yaşadığı temel problemlerin kaynağında bir yerlerde yatıyor olacaklar. Rusya savaş çıkarıp emtia meblağlarının yükselmesine yol açarken, Çin de mobiliteyi kilitleyerek misal ekonomik yavaşlama ve fiyat kırılmasına niye oluyor. Bu ortamda Rusya’nın stratejik partneri olarak ve ekonomik güç itibariyle Rusya’yı küçük ortak haline getirerek Batı’nın asıl düşmanı olan bir pozisyonu da olacak.

Kaynak Tera Yatırım
Hibya Haber Ajansı