Çağın hastalığı olarak tanımlanan kanser her geçen gün yaygınlaşıyor. tıpkı vakitte her hangi bir belirti ortaya çıkmadan evvel hastalığın erken periyotta yakalanması ve tedavi muvaffakiyetinin artmasına imkan sağlayan kanser taramaları hayati değer taşıyor. Yapılan muayene ve tetkikler sonunda kanser riski belirlenen hastalarda teşhis için daha ayrıntılı süreçler yapılabiliyor. Memorial Ataşehir Hastanesi İç Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Halil Öztürk, kanser taramasının değeri hakkında bilgi verdi.
Erken teşhis tedavi talihini artırıyor
Her hastalıkta olduğu üzere kanser tedavisinde de erken teşhis büyük kıymet taşımaktadır. Rastgele bir belirti oluşmadan hastalığın teşhis edilmesini amaçlayan kanser taramalarını bilhassa riskli kümedeki şahısların ihmal etmemesi gerekmektedir.
Kanser taramalarını 4 ana başlık altında kıymetlendirmek mümkündür.
Kanser taraması nasıl yapılır?
Fizik muayene
Laboratuvar testleri
Görüntüleme formları
Genetik testler
Kimler kanser taraması için daha uygundur?
Ailesinde ve kendi geçmişinde kanser hikayesi olanlar
Kanser ile bağlı olabilecek birtakım genetik bozukluklara sahip olanlar
Kanser oluşumuna sebep olabilecek tütün kullanması yahut kimyasal unsurlara maruz kalanlar
İleri yaşlarındakiler
Hangi kanserler için nizamlı tarama önerilir?
Göğüs Kanseri: Mamografi ile yapılan taramaların bilhassa 40-70 yaş içindeki bayanlarda göğüs kanserine bağlı ölümlerin bariz olarak azalttığı gösterilmiştir. Taramalarda 25-39 yaş içinde yıllık göğüs muayenesi ve 40 yaş üstünde ise göğüs muayenesi ile bir arada mamografi yapılması önerilir.
Servikal (rahim ağzı ) kanser: HPV (human papillomavirus) testi ve PAP smear tek başına yahut bir arada yapılması önerilen testlerdir. 21-29 yaş içindekilerin üç yılda bir PAP smear testi yaptırması, 30-64 yaş içindekilerin her yıl PAP smear testi ve 5 yılda bir HPV testi önerilir. 65 yaş üstünde son on yıldaki testlerde olağandışı bulgu yoksa taramaya gerek olmadığı düşünülmektedir.
Kolorektal (kalın barsak) kanserler: Dışkı testleri (dışkıda zımnî kan ve dışkı DNA testi) ve kolonoskopi bağırsak kanserlerini tarama ve erken teşhisinde kullanılan testlerdir. 45 yaşından itibaren her yıl dışkıda zımnî kan ve 10 yılda bir kolonoskopi yapılması önerilir.
Prostat kanseri: 45 yaşından itibaren muayene ile birlikte PSA (Prostat spesifik antijen ) taraması yapılır. Lakin ailesinde prostat kanseri bulunanlarda daha erken yaşlarda taramaya başlamak daha uygun olacaktır.
Risk faktörlerinin yahut belirtilerin olması durumunda yapılması önerilen kanser taramaları nelerdir?
Endometrium (rahim) kanseri: Yıllık transvajinal ultrasonografi ve endometrial biyopsi önerilir.
Karaciğer kanseri: Kronik viral hepatitlerde, otoimmün hepatit, karaciğer sirozu durumunda yahut doğuştan gelen bir karaciğer hastalığınız var ise yılda bir karaciğer ultrasonografisinin yapılması ve AFP ( Alfa feto protein) ölçümü uygun olacaktır.
Over (yumurtalık ) kanseri: Yakın akrabalarınızda over kanseri var ise, BRCA1 yahut BRCA2 genetik mutasyonlarına sahipseniz, yılda bir transvajinal ultrasonografi ve CA 125 ölçümü önerilmektedir.
Akciğer kanseri: Sigara içenlerde (1 paket 20 yıl yahut 2 paket 10 yıl) sigara içimi var ise ya da son 15 yıl ortasında sigara bırakılmışsa 50-80 yaş içinde, tarama için düşük doz bilgisayarlı akciğer tomografisinin çekilmesi gerekmektedir.
Hibya Haber Ajansı
Erken teşhis tedavi talihini artırıyor
Her hastalıkta olduğu üzere kanser tedavisinde de erken teşhis büyük kıymet taşımaktadır. Rastgele bir belirti oluşmadan hastalığın teşhis edilmesini amaçlayan kanser taramalarını bilhassa riskli kümedeki şahısların ihmal etmemesi gerekmektedir.
Kanser taramalarını 4 ana başlık altında kıymetlendirmek mümkündür.
Kanser taraması nasıl yapılır?
Fizik muayene
Laboratuvar testleri
Görüntüleme formları
Genetik testler
Kimler kanser taraması için daha uygundur?
Ailesinde ve kendi geçmişinde kanser hikayesi olanlar
Kanser ile bağlı olabilecek birtakım genetik bozukluklara sahip olanlar
Kanser oluşumuna sebep olabilecek tütün kullanması yahut kimyasal unsurlara maruz kalanlar
İleri yaşlarındakiler
Hangi kanserler için nizamlı tarama önerilir?
Göğüs Kanseri: Mamografi ile yapılan taramaların bilhassa 40-70 yaş içindeki bayanlarda göğüs kanserine bağlı ölümlerin bariz olarak azalttığı gösterilmiştir. Taramalarda 25-39 yaş içinde yıllık göğüs muayenesi ve 40 yaş üstünde ise göğüs muayenesi ile bir arada mamografi yapılması önerilir.
Servikal (rahim ağzı ) kanser: HPV (human papillomavirus) testi ve PAP smear tek başına yahut bir arada yapılması önerilen testlerdir. 21-29 yaş içindekilerin üç yılda bir PAP smear testi yaptırması, 30-64 yaş içindekilerin her yıl PAP smear testi ve 5 yılda bir HPV testi önerilir. 65 yaş üstünde son on yıldaki testlerde olağandışı bulgu yoksa taramaya gerek olmadığı düşünülmektedir.
Kolorektal (kalın barsak) kanserler: Dışkı testleri (dışkıda zımnî kan ve dışkı DNA testi) ve kolonoskopi bağırsak kanserlerini tarama ve erken teşhisinde kullanılan testlerdir. 45 yaşından itibaren her yıl dışkıda zımnî kan ve 10 yılda bir kolonoskopi yapılması önerilir.
Prostat kanseri: 45 yaşından itibaren muayene ile birlikte PSA (Prostat spesifik antijen ) taraması yapılır. Lakin ailesinde prostat kanseri bulunanlarda daha erken yaşlarda taramaya başlamak daha uygun olacaktır.
Risk faktörlerinin yahut belirtilerin olması durumunda yapılması önerilen kanser taramaları nelerdir?
Endometrium (rahim) kanseri: Yıllık transvajinal ultrasonografi ve endometrial biyopsi önerilir.
Karaciğer kanseri: Kronik viral hepatitlerde, otoimmün hepatit, karaciğer sirozu durumunda yahut doğuştan gelen bir karaciğer hastalığınız var ise yılda bir karaciğer ultrasonografisinin yapılması ve AFP ( Alfa feto protein) ölçümü uygun olacaktır.
Over (yumurtalık ) kanseri: Yakın akrabalarınızda over kanseri var ise, BRCA1 yahut BRCA2 genetik mutasyonlarına sahipseniz, yılda bir transvajinal ultrasonografi ve CA 125 ölçümü önerilmektedir.
Akciğer kanseri: Sigara içenlerde (1 paket 20 yıl yahut 2 paket 10 yıl) sigara içimi var ise ya da son 15 yıl ortasında sigara bırakılmışsa 50-80 yaş içinde, tarama için düşük doz bilgisayarlı akciğer tomografisinin çekilmesi gerekmektedir.
Hibya Haber Ajansı