Son günlerde en çok konuşulan hastalıklardan biri, ünlü oyuncu Bruce Willis’in artık aktörlüğü sürdüremeyecek bulunmasına yol açan Primer Progresif Afazi (PPA) hastalığı oldu. Çağın korkulan hastalığı demansın nazarance daha az görülen bir alt tipi olan Primer Progresif Afazi, beynin lisan işlevlerinden sorumlu alanlarındaki ilerleyici hasara bağlı olarak gelişiyor ve kişinin günlük hayat aktivitelerini etkiliyor. Acıbadem Üniversitesi Nöroloji Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi ve Acıbadem Taksim Hastanesi Nöroloji Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Mustafa Seçkin “En sık demansa yol açan hastalık Alzheimer hastalığı olduğundan ve Alzheimer hastalığının en sık görülen belirtisi de unutkanlık olduğundan dolayı demans eşittir unutkanlık biçiminde genel bir algı kelam konusudur. halbuki ki demansın tek belirtisi unutkanlık olmadığı üzere birtakım demans hastalarında bariz unutkanlık olmaksızın bilişsel etkilenme görülebiliyor. Lisan bozuklukları yani “afazi” de bu belirtilerden biri olabiliyor” diyor. Nöroloji Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Mustafa Seçkin, Primer Progresif yani ilerleyici Afazi hastalığının 3 değerli belirtisini anlattı, değerli ikazlar ve tekliflerde bulundu.
Lisan ve irtibat hünerlerinde bozulma!
Demans, bilişsel işlevlerde ilerleyici bozulma ile karakterize bir hastalıktır. Bilişsel işlevler deyince kast edilen bellek, dikkat, yürütücü fonksiyonlar (hesaplama, karar verme, muhakeme vb), görsel-mekansal fonksiyonlar (obje ve yüz tanıma, istikamet bulma vb) ve lisan işlevleridir. En sık demansa yol açan hastalık Alzheimer hastalığı olduğundan ve Alzheimer hastalığının en sık görülen belirtisi de unutkanlık olduğundan dolayı ‘demans eşittir unutkanlık’ üslubunda genel bir algı kelam konusudur. halbuki ki demansın tek belirtisi unutkanlık olmadığı üzere kimi demans hastalarında besbelli unutkanlık olmaksızın bilişsel etkilenme görülebilir. Lisan bozuklukları yani “afazi” de bu belirtilerden biri olabilir. Lisan bozukluğunun ön planda olduğu demans tipine Primer Progresif Afazi (PPA) ismi verilir. PPA hastalarında lisan ve irtibat hünerlerinde bozulma ön plandadır.
‘Tam da dilimin ucunda’ ve ‘şey’ sözlerini sık kullanmaya başlama!
Kimi hastalarda konuşma akıcı üzere görünse de anlamsız sözler kullandıkları için söylemiş oldukleri anlaşılmaz. Bu hastalar duydukları yahut okudukları sözleri de anlamakta zorlanırlar. Örneğin; yemekte “ekmek ister misin” diye sorulduğunda “ekmek ne?” diye cevap verebilirler. Bir küme hastada ise bariz manaya bozukluğu olmayabilir fakat bu hastalarda konuşma akıcılığı bozulmaya başlar, hatta dilbilgisi yanılgıları görülebilir. Adeta Türkçe’yi yeni öğrenen bir yabancı üzere konuşmaya başlayabilirler. Son senelerda tanımlanan yeni bir hasta kümesinde ise manaya da dilbilgisi de korunduğu biçimde kelime-bulma kuvvetliğünün ön planda olduğu gösterilmiştir. Bu hastalar bilhassa hastalığın erken periyotlarında söyleyecekleri sözler akıllarına gelmediğinde “tam da dilimin ucunda” diyebilirler yahut “şey” sözünü eskiye oranla daha sık kullanmaya başlayabilirler.
Anksiyete ve duygudurum bozuklukları artıyor!
Nöroloji Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi “PPA hastalarında en çok lisan işlevleri etkilenir lakin hastalık ilerledikçe başka bilişsel işlevleri da etkilemeye başlar. Yakın vakitte Cognitive and Behavioral Neurology Dergisi’nde yayınlanan bir çalışmamızda; PPA hastalarındaki sözel bellek bozukluklarını gösterdik. Lakin birebir hasta kümesinde görsel bellek işlevleri korunmuştu. Bu da tipik Alzheimer hastalığı ile PPA’nın ayrıldığı konulardan birisi. Hastalık ilerlese de PPA hastalarında görsel bellek işlevleri geç periyoda kadar korunabiliyor. Birtakım hastalarda bilhassa dikkat ve yürütücü fonksiyon bozuklukları gelişebiliyor. Bir diğer çalışmamızda ise; PPA hastalarında önemli seviyede anksiyete, ilgisizlik, kayıtsızlık ve sonluluk ile karakterize duygudurum bozuklukları olabileceğini gösterdik” diyor. Lisan ve bağlantı sorunlarının yanı sıra, hastalığın niye olduğu nöropsikiyatrik bozukluklar da afazi hastasına bakımveren aile bireyleri için önemli külfetler oluşturabiliyor.
Söz bulma kuvvetliğü ‘sıradan unutkanlık’ olarak görülüyor, ama!
Nöroloji Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Mustafa Seçkin, dünyada ve ülkemizde hastalığın erken tanısı ve tedavisi ile ilgili çalışmaların süratle devam ettiğini belirterek şöyleki konuşuyor: “Primer Prograsif Afazi hastalığını ortadan kaldıracak yahut ilerlemesini durduracak bir tedavi çabucak hemen mevcut değil. Fakat yeni ilaç çalışmaları beyinsel hasarı yavaşlatma konusunda umut vermektedir. Kullanıma geçildiğinde PPA hastaları da tıpki Alzheimer hastaları üzere bu ilaçlardan yararlanabileceklerdir. Ayrıyeten, erken evrelerde başlanan dil-konuşma terapileri hastaların ietişim hünerlerini daha uzun mühlet muhafazalarını sağlayabilmektedir. Lakin bariz unutkanlık yakınmaları olmadığı için yahut afazinin erken belirtisi olan isimlendirme ve kelime-bulma kuvvetliğü ‘sıradan unutkanlık’ olarak değerlendirildiği için PPA hastalarının bir nöroloji uzmanına başvurmakta gecikiyor. halbuki kişinin lisan ve bağlantı becerilerindeki gerilemesi konusunda farkındalık oluşması, demans hastalığının erken periyotta tespit edilmesi için de yararlı olacaktır.”
Hibya Haber Ajansı
Lisan ve irtibat hünerlerinde bozulma!
Demans, bilişsel işlevlerde ilerleyici bozulma ile karakterize bir hastalıktır. Bilişsel işlevler deyince kast edilen bellek, dikkat, yürütücü fonksiyonlar (hesaplama, karar verme, muhakeme vb), görsel-mekansal fonksiyonlar (obje ve yüz tanıma, istikamet bulma vb) ve lisan işlevleridir. En sık demansa yol açan hastalık Alzheimer hastalığı olduğundan ve Alzheimer hastalığının en sık görülen belirtisi de unutkanlık olduğundan dolayı ‘demans eşittir unutkanlık’ üslubunda genel bir algı kelam konusudur. halbuki ki demansın tek belirtisi unutkanlık olmadığı üzere kimi demans hastalarında besbelli unutkanlık olmaksızın bilişsel etkilenme görülebilir. Lisan bozuklukları yani “afazi” de bu belirtilerden biri olabilir. Lisan bozukluğunun ön planda olduğu demans tipine Primer Progresif Afazi (PPA) ismi verilir. PPA hastalarında lisan ve irtibat hünerlerinde bozulma ön plandadır.
‘Tam da dilimin ucunda’ ve ‘şey’ sözlerini sık kullanmaya başlama!
Kimi hastalarda konuşma akıcı üzere görünse de anlamsız sözler kullandıkları için söylemiş oldukleri anlaşılmaz. Bu hastalar duydukları yahut okudukları sözleri de anlamakta zorlanırlar. Örneğin; yemekte “ekmek ister misin” diye sorulduğunda “ekmek ne?” diye cevap verebilirler. Bir küme hastada ise bariz manaya bozukluğu olmayabilir fakat bu hastalarda konuşma akıcılığı bozulmaya başlar, hatta dilbilgisi yanılgıları görülebilir. Adeta Türkçe’yi yeni öğrenen bir yabancı üzere konuşmaya başlayabilirler. Son senelerda tanımlanan yeni bir hasta kümesinde ise manaya da dilbilgisi de korunduğu biçimde kelime-bulma kuvvetliğünün ön planda olduğu gösterilmiştir. Bu hastalar bilhassa hastalığın erken periyotlarında söyleyecekleri sözler akıllarına gelmediğinde “tam da dilimin ucunda” diyebilirler yahut “şey” sözünü eskiye oranla daha sık kullanmaya başlayabilirler.
Anksiyete ve duygudurum bozuklukları artıyor!
Nöroloji Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi “PPA hastalarında en çok lisan işlevleri etkilenir lakin hastalık ilerledikçe başka bilişsel işlevleri da etkilemeye başlar. Yakın vakitte Cognitive and Behavioral Neurology Dergisi’nde yayınlanan bir çalışmamızda; PPA hastalarındaki sözel bellek bozukluklarını gösterdik. Lakin birebir hasta kümesinde görsel bellek işlevleri korunmuştu. Bu da tipik Alzheimer hastalığı ile PPA’nın ayrıldığı konulardan birisi. Hastalık ilerlese de PPA hastalarında görsel bellek işlevleri geç periyoda kadar korunabiliyor. Birtakım hastalarda bilhassa dikkat ve yürütücü fonksiyon bozuklukları gelişebiliyor. Bir diğer çalışmamızda ise; PPA hastalarında önemli seviyede anksiyete, ilgisizlik, kayıtsızlık ve sonluluk ile karakterize duygudurum bozuklukları olabileceğini gösterdik” diyor. Lisan ve bağlantı sorunlarının yanı sıra, hastalığın niye olduğu nöropsikiyatrik bozukluklar da afazi hastasına bakımveren aile bireyleri için önemli külfetler oluşturabiliyor.
Söz bulma kuvvetliğü ‘sıradan unutkanlık’ olarak görülüyor, ama!
Nöroloji Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Mustafa Seçkin, dünyada ve ülkemizde hastalığın erken tanısı ve tedavisi ile ilgili çalışmaların süratle devam ettiğini belirterek şöyleki konuşuyor: “Primer Prograsif Afazi hastalığını ortadan kaldıracak yahut ilerlemesini durduracak bir tedavi çabucak hemen mevcut değil. Fakat yeni ilaç çalışmaları beyinsel hasarı yavaşlatma konusunda umut vermektedir. Kullanıma geçildiğinde PPA hastaları da tıpki Alzheimer hastaları üzere bu ilaçlardan yararlanabileceklerdir. Ayrıyeten, erken evrelerde başlanan dil-konuşma terapileri hastaların ietişim hünerlerini daha uzun mühlet muhafazalarını sağlayabilmektedir. Lakin bariz unutkanlık yakınmaları olmadığı için yahut afazinin erken belirtisi olan isimlendirme ve kelime-bulma kuvvetliğü ‘sıradan unutkanlık’ olarak değerlendirildiği için PPA hastalarının bir nöroloji uzmanına başvurmakta gecikiyor. halbuki kişinin lisan ve bağlantı becerilerindeki gerilemesi konusunda farkındalık oluşması, demans hastalığının erken periyotta tespit edilmesi için de yararlı olacaktır.”
Hibya Haber Ajansı