Üretici fiyatlarından geçişkenlik… ABD’de Mart ayında üretici fiyat endeksi (ÜFE) %1,1 beklentilerine karşı %1,4 arttı. Şubat ayında da birebir dönemsel artış %0,9 düzeyinde gerçekleşmişti. Üretici fiyat endeksi yıllık bazda ise %11,2 oldu. bu biçimdece ABD’de üretici meblağları enflasyonunda yeni bir rekor kırıldı. Bu, enflasyon momentumundaki dışsal tesirlerin tüketici bazında da artmaya devam edebileceğini gösteriyor. Üretici bazında artan maliyetleri, sonuncu malların fiyatına da sirayet etmekte ve bozulan enflasyon beklentileri çerçevesindeki istikrarsızlık geçişkenliği hızlandırmaktadır. Çift hanedeki ÜFE, ABD’de TÜFE oranının yükselmeye devam edebileceğinin bir işareti olarak okunabilir.
ABD ÜFE ve TÜFE karşılaştırması… Kaynak: Bloomberg
Tüketici fiyat endeksi… Hanehalklarının süratle artan gereksinim meblağlarının baskısı çok harcama alışkanlıkları da etkilenecektir. fiyatların artmaya devam edeceği beklentisi bir kısım tüketimi erkene alıp hızlandırırken, gerçek gelirlerdeki düşüş isteğe bağlı harcamalar tarafına yapacağı baskı manasında genişleyen devirde iktisattaki talep istikrarlarının aşınmasına niye olacaktır. Pandemiye bağlı enflasyon gevşese de, tedarik zahmetine bağlı enflasyonda jeopolitik riskler de ek bir kırılma yaşattı ve bu da meblağların erken devirde bir hızlanma daha geçirmesine niye oldu.
Güç, besin, karantina… Mart ayındaki enflasyon artışı epey büyük ölçüde Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesinin akabinde artan güç fiyatlarına bağlanabilir. Fakat hanehalkları açısından tek büyük tesir güç enflasyonundan gelmemektedir. Besin fiyatları da savaşa bağlı arz meşakkatlerinden dolayı kıymetli bir artış içerisinde. Fiyatlar artıyor, lakin yüksek enflasyon gerçek geliri siliyor. Bu da hanehalklarının daha fazla zorlanması ve tüketimi kısması demek olacaktır. Çin’de artan karantinalar da global tedarik zinciri tesirinden mal enflasyonuna, kısıtlanan hizmet potansiyelinden hizmet enflasyonuna katkı yapabilir. Mal enflasyonunu oluşturan girdilerin tesiri, hizmette de dolaylı taraftan tesir edebilir. Zira hizmetin ortasında de güç sarfiyatı ve besin meblağları tesiri hesaba katılabilir.
Sonuç? Fed Mayıs ayında, yaklaşık 2 hafta daha sonra, 22 yıl ortadan daha sonra birinci sefer 50 bps büyüklüğünde faiz artışı yapacak. Tüm gözler Ukrayna işgali akabinde güç maliyetlerinde olsa da, aslında hem girdi yayılım tesirinden, birebir vakitte başka bileşenlerden kaynaklı bir genel tüketici enflasyonu baskısı görüyoruz. Bu üzere etkenler, besinden barınmaya, kira enflasyonuna kadar biroldukca kalemi etkiliyor. Bu üzere enflasyon kalemlerinde de önemli bir düşüş tesiri gözlemlemiyoruz. Enflasyonun düşüşü tüketiciler, işletmeler ve siyaset yapıcılar perspektifinde genel olarak yavaş kalacaktır.
Kaynak Tera Yatırım
Hibya Haber Ajansı
ABD ÜFE ve TÜFE karşılaştırması… Kaynak: Bloomberg
Tüketici fiyat endeksi… Hanehalklarının süratle artan gereksinim meblağlarının baskısı çok harcama alışkanlıkları da etkilenecektir. fiyatların artmaya devam edeceği beklentisi bir kısım tüketimi erkene alıp hızlandırırken, gerçek gelirlerdeki düşüş isteğe bağlı harcamalar tarafına yapacağı baskı manasında genişleyen devirde iktisattaki talep istikrarlarının aşınmasına niye olacaktır. Pandemiye bağlı enflasyon gevşese de, tedarik zahmetine bağlı enflasyonda jeopolitik riskler de ek bir kırılma yaşattı ve bu da meblağların erken devirde bir hızlanma daha geçirmesine niye oldu.
Güç, besin, karantina… Mart ayındaki enflasyon artışı epey büyük ölçüde Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesinin akabinde artan güç fiyatlarına bağlanabilir. Fakat hanehalkları açısından tek büyük tesir güç enflasyonundan gelmemektedir. Besin fiyatları da savaşa bağlı arz meşakkatlerinden dolayı kıymetli bir artış içerisinde. Fiyatlar artıyor, lakin yüksek enflasyon gerçek geliri siliyor. Bu da hanehalklarının daha fazla zorlanması ve tüketimi kısması demek olacaktır. Çin’de artan karantinalar da global tedarik zinciri tesirinden mal enflasyonuna, kısıtlanan hizmet potansiyelinden hizmet enflasyonuna katkı yapabilir. Mal enflasyonunu oluşturan girdilerin tesiri, hizmette de dolaylı taraftan tesir edebilir. Zira hizmetin ortasında de güç sarfiyatı ve besin meblağları tesiri hesaba katılabilir.
Sonuç? Fed Mayıs ayında, yaklaşık 2 hafta daha sonra, 22 yıl ortadan daha sonra birinci sefer 50 bps büyüklüğünde faiz artışı yapacak. Tüm gözler Ukrayna işgali akabinde güç maliyetlerinde olsa da, aslında hem girdi yayılım tesirinden, birebir vakitte başka bileşenlerden kaynaklı bir genel tüketici enflasyonu baskısı görüyoruz. Bu üzere etkenler, besinden barınmaya, kira enflasyonuna kadar biroldukca kalemi etkiliyor. Bu üzere enflasyon kalemlerinde de önemli bir düşüş tesiri gözlemlemiyoruz. Enflasyonun düşüşü tüketiciler, işletmeler ve siyaset yapıcılar perspektifinde genel olarak yavaş kalacaktır.
Kaynak Tera Yatırım
Hibya Haber Ajansı