Yerleşik yatırımcının BİST perspektifi

Yasmin

New member
Enflasyon, negatif gerçek faiz ve BİST… Yüksek enflasyon ve düşük faiz oranları niçiniyle yatırımcılar getiri arayışında borsaya yöneliyor. Mart sonunda %61’i aşan TÜFE’ye ve %115 olan karşı TCMB’nin faiz oranlarını değiştirmeyerek %50’ye yakın negatif gerçek faiz vermesi yerli yatırımcıları borsaya yönlendirdi. Enflasyonla gayret büyük ölçüde para siyaseti araçlarından maliye siyasetine ve liraizasyon stratejisine taşınmış görünüyor, ötürüsıyla TL bazında faizlerin düşük kalmasını bekliyoruz. Global fiyatlardaki eğilim, enflasyon beklentilerini istikrarsızlaştıran iktisat modeli yaklaşımları ve %115 olan ÜFE ilerleyen periyotta bizim enflasyonumuza dair riskleri de üst istikametli olarak göstermektedir. Bu da TL’nin negatif gerçek faiz durumunun derinleşmesine sebep olabilecektir. Yabancı yatırımcı olmadığı için taraf yerli yatırımcı tarafınca verilmektedir.




BİST 100, enflasyon, siyaset faizi, gerçek faiz karşılaştırması… Kaynak: Bloomberg



Enflasyon ortamında şirketlerin yüksek bilanço beklentileri…
Bankaların birinci çeyrek bilançolarının fazlaca kuvvetli olması bekleniyor. Buna bağlı olarak borsanın performansı da olumlu etkileniyor… Piyasa çarpanlarının gösterdiği mevcut iskonto durumu, bankacılık paylarının de yurt dışı piyasalara göre daha ucuz olduğunu gösteriyor. ötürüsıyla olumlu durum güzel bilançoların dayanağıyla devam edebilir. BİST 30 paylarında bilhassa bankacılık dalında tarihi bir kâr açıklaması bekleniyor. Emsal şirketlere nazaran yüksek iskontolu süreç goren bankalar yükselişin ana dinamikleri. TCMB faizi olan %14 ile ucuz fonlanan bankalar, %25 üzerinde kredi vererek temel bankacılık faaliyetlerinden kar potansiyelini artırırken, yüksek enflasyon ortamında TÜFE’ye endeksli bono getirileri de artan kar oranlarında katalizör tesiri oluşturuyor.



Enflasyon, artan maliyetleri eser fiyatlarına yansıtabilen ve tedarik/arz problemlerini yönetebilen, dış talep risklerine karşı pazar çeşitlendirmesi ile risk stratejisi oluşturabilen şirketlerin de ayrışmasını sağlayabiliyor. Devam eden arz sıkıntıları, üretim maliyetleri ve pandemi ezaları biroldukça şirketi stratejisini çeşitlendirmeye, operasyonel ve finansal riskleri âlâ yönetmeye yönlendirdi. Rusya – Ukrayna savaşı ile birlikte önemli biçimde artan petrol, doğalgaz ve besin fiyatları bu maliyet/fiyat idaresi konusunda firmaları zorlayacak ve enflasyonist fiyatlamalara yönlendirecektir.



Makroekonomik analiz… Artan güç ve besin meblağları enflasyon ve cari istikrar kalemlerinde Türkiye iktisadını zorluyor. Rusya ve Ukrayna içinde patlak veren savaşın ekonomik ve jeopolitik tesirleri hesaba katıldığı vakit, başta petrol, doğalgaz ve besin meblağları üzerinden direkt ve endirekt enflasyonist tesirler ilerleyen ayların fiyat dalgalanmalarına da temel oluşturacaktır. Rusya kaynaklı arz kahırları da bu vakitte kelam konusu olabilir, zira Avrupa Rusya’ya yönelik yaptırımları direkt petrol ve doğalgaz alımını durdurma kapsamına kadar genişletirse ikame edilmesi güç bir arz açığı oluşacaktır. Kıymetli bir ithalatçı olarak güç açığı ve emtia fiyatlarındaki artışı ekonomimiz açısından olumsuz kıymetlendiriyoruz. Bu durum hem meblağların yükselmesine niye olacak, birebir vakitte girdi açığı kaynaklı olarak Avrupa ekonomilerini yavaşlatacak, Türkiye’nin ihracat gelirlerini baskılayabilecektir. Türkiye’nin Rusya, Ukrayna ve Avrupa Birliği ile değerli ticari bağlantıları bulunmaktadır.



Türkiye rafine petrol muhtaçlığının %41’ini Rusya’dan karşılamaktadır. Türkiye yılda yaklaşık 45-50 bcm de doğalgaz ithal ediyor. Toplam LNG ithalatının %31,33’ü ABD, Cezayir, Nijerya, Katar ve öbür biroldukça ülkeden spot teslimat olarak gelmekte. Türkiye’nin Rusya, İran ve Azerbaycan’dan boru sınırı yoluyla ulaşan doğal gaz için uzun vadeli al ya da öde muahedeleri bulunmaktadır. 2020 yılında doğalgaz ithalatında Rusya’nın %33,59, İran’ın %11,06 ve Azerbaycan’ın ise %24 hisseye sahip olduğu ve kalan doğalgazın LNG ithalatından geldiği görülmektedir. Bu uzun vadeli al ya da öde mutabakatlarının kimileri önümüzdeki senelerda sona erecek ve Türkiye’nin daha fazla spot LNG ithal etmesi bekleniyor.



Türkiye’nin besin eserleri ithalatında ise Rusya ve Ukrayna’nın toplam %15’lik bir hissesi bulunmaktadır. Buğday ithalatının %77’si Rusya ve Ukrayna’dan gelirken, bu iki ülke mısır ithalatımızda ise %59’luk bir hisseye sahiptir. Yani tahıl mamüllerinde direkt olarak bu iki ülkenin belirleyici bir tesiri bulunmaktadır. Soya ithalatımızda Rusya ve Ukrayna’nın toplam hissesi %26, ayçiçeğinde ise %45’tir. Bu iki ülkeden gelen arzın olumsuz etkilenmesi, içeride de besin meblağlarını artırıcı bir tesirde bulunacaktır.



Turizm açısından olağan koşullar altında pandemi daha sonrası toparlanma itibariyle artan havalimanı trafiği açısından güzel durumdayız ve Nisan-Mayıs periyodundan daha sonra olumlu bir gelir katkısı alacağız. Fakat jeopolitik riskler Rusya ve Ukrayna kaynaklı turizmi olumsuz etkileyerek bu ülkelerden gelen potansiyeli sınırlayacaktır. Rusya ve Ukrayna hem savaştan dolayı ekonomileri ziyan görmüş durumda, ötürüsıyla insan sayısı kadar kişi başına düşen harcama da olumsuz etkilenebilir. Çatışma ve yaptırımlar niçiniyle de bu ülkelerden gelen mobilite azalma gösterebilir. 2021 yılında Rusya ve Ukrayna kaynaklı turizm, toplam turizmimiz ortasında ziyaretçi sayısı bazında %27’lik bir hisseye sahiptir.



Kelam konusu faktörlerin hem enflasyonun yüksek kalmasına, tıpkı vakitte cari açığı yıllık bazda 50 milyar dolar bandına yakın bir biçimde yükseltmesine yönelik beklentimiz mevcuttur.



Geri alım programları… Uzun bir müddetdir kimi şirketlerin pay fiyatlarının indirimli süreç gördüğünü açıklayarak pay geri alım programları başlatması, borsadaki çekimlerin hudutlu kalmasına niye oluyor.



MSCI endeksleri, Rusya, global portföy hareketleri… Borsadaki %36 düzeyine kadar gerileyen yabancı oranının bir daha artması noktasında, makro açıdan olumlu bakılabilecek ve portföy girişine bahis olabilecek kimi gelişmelere muhtaçlık vardır. MSCI endekslerinden Rusya’nın çıkarılması ve Türkiye’nin tartılarının artması, artı olarak yaptırımlar kaynaklı Rusya’ya yönlenmeyecek fonların muhtemel girişi olumlu olabilir. hem de Rusya – Ukrayna savaşında âlâ bir istikrar siyaseti izleyerek barış için efor sarf eden Türkiye stratejik manada da ABD ve AB açısından değeri anlaşıldığı için düzgün bir devletlerarası alaka geliştirme fırsatı oluşturmuştur. Fakat Fed’in faiz artırımlarının gelişmekte olan ülkeler aleyhine yaratabileceği portföy hareketleri, fazlaca derin negatif gerçek faiz niçiniyle Türkiye’nin aleyhine bir tesir yapabilir.



Sonuç?
Uygulanmaya başlanan Yeni Ekonomik Model, yatırımcıyı Borsa’ya yönlendirdi. Bunun temelinde de %60 üzerinde olan enflasyona karşın, Türkiye’nin sunduğu gerçek faizin eksi %50’ye yakın olması ve bunun da yatırımcıyı gerçek manada getiri arayışına yöneltmesi tesirli oldu. İçeride enflasyonun yüksek, faizin düşük olması niçiniyle yatırımcılar getiri arayışı niçiniyle borsaya yöneliyor. Yabancı yatırımcının da olmaması niçiniyle tarafı yerli yatırımcı veriyor. Rusya-Ukrayna krizinin de tesiriyle hükümet biroldukça ülkenin önderleriyle görüşerek ikili münasebetleri yeniledi. Ayrıyeten Rusya’dan gelen fonların ileride Türkiye’ye girişte kullanılabilmesi ihtimali de muhakkak ölçüde satın alındı. Bilançoların ise, bilhassa bankalar nezdinde 1Ç22 periyodu için olumlu açıklanması ve yüksek kar artışına işaret etmesi bekleniyor. Bu üzere etmenler, global risk iştahı olumsuz bulunmasına karşın Borsa İstanbul’un son devirdeki lira bazında yüksek performansını açıklamaktadır.

Kaynak Tera Yatırım
Hibya Haber Ajansı