Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Doç.Dr.Ahmet İnanır konu hakkında değerli bilgiler verdi.
Çoklukla bel fıtığı ve belde oluşacak öteki sorunlarla karıştırılan dar kanal hastalığında yanlışsız teşhis ve tedavinin yapılması çok değer taşıyor. çoğunlukla yürümekle, ayakta durmakla ve beli geri eğmekle ağrı, uyuşma, dolgunluk hissi, yanma, kramp yahut bu hastalığın belirtileri içinde yer alıyor.
Dar Kanal Hastalığı nedir ?
Yaşlanmanın bir getirisi olarak dejeneratif değişiklikler ileriki senelerda, ana ve yan kanalda daralmaya yol açar. Hem yaşlanmanın getirisi hemde fıtık ameliyatının kararı olarak omurlar ortası disk ve faset eklemin yüksekliği azaldıkça, disk mecburi bulging(fıtık) yapar, genişlemiş faset eklem ve kalınlaşmış yahut mecburen kıvrılmış ligamentum flavum kanalı daraltır. Yumuşak doku kalınlaşmaları, dar kanalın %40’ından sorumludur. Beli geriye eğmekle kalınlaşmış ve kıvrılmış ligamentum flavum, kanal içine yanlışsız kıvrıldığı ve faset eklem kireçlendiği için hasta çeşitli rahatsızlıklar hisseder ve öne eğilmek zorunda kalır. Spinal kanalın formu, sirküler, oval yahut yonca yaprağı biçiminde olabilir. Bu biçim farklılığı MRI imajında oval olması gerektiği beklentisine girip baş karışıklığına niye olabilir. Her ne kadar disk dejenerasyonu yaşla birlikte başlar denilse de kilo ve ağır iş yapmak darlığa daha fazlaca niye olmaktadır. Ayrıyeten anlatımlar ekseriyetle yaşlanmaya bağlanıyor olsa da nizami olmayan bel kullanımlarından ve ameliyat ile disk aralığının daraltılmasından kaynaklanan disk yükseklik kaybı, ana kanalın ve foramenin(yan kanal) yüksekliğini azaltarak kanalın daralmasına ve hudut liflerinin basıya uğramasına niye olabilmektedir. Bel bölgesinde kanalın olağan ön-arka çapı, 15-25 mm’dir. Klasik bilgi olarak bu çapın, 10-13 mm içinde bulunmasına bakılırsaceli stenoz, 10 mm’den az bulunmasına ise mutlak stenoz denilmekedir. Lakin bu darlıklara sahip bulunmasına karşın hiç bir bulgu vermeyen bireylerin oranı da az değildir. herkesin patolojik değişikliklere karşı direnci, ahenk sağlama kabiliyetleri farklıdır. Bu bakımdan, MRI’da fazlaca az bası manzarasıyla, agresif seyreden klinik durumlar olabildiği üzere, önemli bası manzaralarına karşın şikayeti olmayan beşerler çok fazladır. Bu farklılık bilimsel olarak gereğince açıklanamamaktadır.
Belirtileri nelerdir ?
En sık yürümekle, ayakta durmakla ve beli geri eğmekle ağrı, uyuşma, dolgunluk hissi, yanma, kramp yahut güçsüzlük şikayetleri ortaya çıkmaktadır. Ayrıyeten bel ağrısı da sık görülen bir şikayettir. İdrar ve barsak sorunları yahut önemli güçsüzlük üzere nörolojik bulgular bu hastalarda sık değildir. Öne eğilme, oturma ve yatma, semptomların rahatlamasına yol açar. Hastalar, öne eğilerek, günlük ömür ortasında kendilerini bulgulardan muhafazaya çalışırlar. Bu hastalar için yokuş çıkmak, otomobil kullanmak ve bisiklete binmek genelde şikayete niye olmamaktadır.
Hangi hastalıklarla karıştırılır ?
Bu hastalar damar hastalıkları ile karıştırılabilir. Ayrıyeten, önce mevcut olan periferik arter tıkayıcı hastalığı, nöropatik hastalıklar, kalça sorunları, multipl skleroz varlığı açısından dikkatlice incelenmelidir. Bel fıtığı ve Lomber spondiloz ile karıştırılabilir. Lomber spondiloz bacaklarda önemli ağrı yahut olağandışı duyunun saptanmadığı, çoklukla bel ağrısıyla seyreder. Disk yükseklik kaybı, end plate osteofitleri, faset osteofitleri, spondilolistezis ve disk herniyasyonları, foraminal stenoz yapan niçinler içindedır. Doğumsal (cücelerde olduğu üzere toplumda olağan bir olay olarak da karşımıza çıkabilir) ve kazanılmış olabilir. Doğumsal olanlarda, pediküller olağandan daha kısa ve birbirine daha yakındır ve bulgular daha az ölçülü bulgularla ve daha erken bir yaş devrinde bulgu verir. Dejeneratif dar kanalda ise ileri yaşlarda bulgular görülmekte ve en sık yürümekle, ayakta durmakla ve beli geriye eğmekle şikayetler ortaya çıkmaktadır.
Kimlerde daha hayli görülür ?
Dejeneratif dar kanala sahip hastalar, 60 yaş civarında ve Bayanlarda daha hayli görülmektedir. En sık L4-L5 düzeyi tutulmakta ve birkaç düzeyde de olabilmektedir.
Tanısı nasıl temalır ?
Lomber dar kanalı olan hastalar, çoğunlukla bacak ağrısı şikayeti ile gelmekte olup çoklukla, nörojenik kladikasyo her iki bacak veya tek taraflı bacak ağrısı formunda karşımıza çıkmaktadır. Bu hastalar, ağrı, uyuşma, dolgunluk hissi, yanma, kramp yahut güçsüzlük hissedebilirler. Nörolojik muayene çoğunlukla olağandır ve nörolojik değişikliklerden, çoğunlukla yan kanal giriş yeri darlığı sorumludur. Muayene daha sonrası röntgen, MRI ve BT ile teşhis koymak mümkündür.
Tedavisi nedir ?
Ameliyat dışı tedavi daha epey klinik deneyime dayanmaktadır. Ağrı kesici tedavinin güzelleşmeye katkısını beklemiyoruz. Özellikle yaşlı ve hipertansiyon, diyabet, kalp damar hastalığı olan hastaların, romatizma ilacı olarak bilinen ağrı kesicilerin kullanmasıyla oluşabilecek kalp-damar sistemi, böbrek ve mide-barsak risklerinden olabildiğince uzak durmaları tavsiye edilmektedir.
Fizik tedavi uygulamaları yanında bilhassa fleksiyon temelli antrenman programına tabi olmaları gerekir. Korse, Epidural steroid enjeksiyonu, Osteopatik Manuel Terapi, Proloterapi, Kuru iğneleme, sabit bisiklet, kaplıca tedavi seçenekler içinde hastanın hizmetine sunulabilir. Hastaların çoğunluğu cerrahi dışı tedavilerle hayatlarını idame ettirebilir.
Yapılan bilimsel çalışmalar, gerekli tedaviler yapılıp tedbir alınan hastaların kısa ve uzun periyot takiplerde, ameliyat dışı tedaviye daha âlâ cevap verdiğini göstermiştir. Lakin kesin teşhis alıp cerrahi tedavi görmek zorunda kalan hastaların da daha âlâ duruma geldikleri saptanmıştır. Fıtığın da kanalı daralttığı göz önüne alınacak olursa fıtığın geri çekilmesi halinde kanal darlığı ortada kalkmaktadır. Kemik ve bağ büyümeleri, bel kayması veya tümöral oluşuma bağlı dar kanal için kesin teşhis konulması halinde ameliyat yapılmalı ve bundan kaçınılmamalıdır. Uygun hasta seçimi, cerrahi tedavi ile muvaffakiyet elde etmenin en değerli noktasıdır. Hastalarımız cerrahi tedavi daha sonrası da gerekli fizik tedavi prosedürlerini titizlikle uygulamaya devam etmelidir. Aksi takdirde ilerleyen aylar-seneler ortasında yeni problemlerle karşılaşabilmektedirler.
Hibya Haber Ajansı
Çoklukla bel fıtığı ve belde oluşacak öteki sorunlarla karıştırılan dar kanal hastalığında yanlışsız teşhis ve tedavinin yapılması çok değer taşıyor. çoğunlukla yürümekle, ayakta durmakla ve beli geri eğmekle ağrı, uyuşma, dolgunluk hissi, yanma, kramp yahut bu hastalığın belirtileri içinde yer alıyor.
Dar Kanal Hastalığı nedir ?
Yaşlanmanın bir getirisi olarak dejeneratif değişiklikler ileriki senelerda, ana ve yan kanalda daralmaya yol açar. Hem yaşlanmanın getirisi hemde fıtık ameliyatının kararı olarak omurlar ortası disk ve faset eklemin yüksekliği azaldıkça, disk mecburi bulging(fıtık) yapar, genişlemiş faset eklem ve kalınlaşmış yahut mecburen kıvrılmış ligamentum flavum kanalı daraltır. Yumuşak doku kalınlaşmaları, dar kanalın %40’ından sorumludur. Beli geriye eğmekle kalınlaşmış ve kıvrılmış ligamentum flavum, kanal içine yanlışsız kıvrıldığı ve faset eklem kireçlendiği için hasta çeşitli rahatsızlıklar hisseder ve öne eğilmek zorunda kalır. Spinal kanalın formu, sirküler, oval yahut yonca yaprağı biçiminde olabilir. Bu biçim farklılığı MRI imajında oval olması gerektiği beklentisine girip baş karışıklığına niye olabilir. Her ne kadar disk dejenerasyonu yaşla birlikte başlar denilse de kilo ve ağır iş yapmak darlığa daha fazlaca niye olmaktadır. Ayrıyeten anlatımlar ekseriyetle yaşlanmaya bağlanıyor olsa da nizami olmayan bel kullanımlarından ve ameliyat ile disk aralığının daraltılmasından kaynaklanan disk yükseklik kaybı, ana kanalın ve foramenin(yan kanal) yüksekliğini azaltarak kanalın daralmasına ve hudut liflerinin basıya uğramasına niye olabilmektedir. Bel bölgesinde kanalın olağan ön-arka çapı, 15-25 mm’dir. Klasik bilgi olarak bu çapın, 10-13 mm içinde bulunmasına bakılırsaceli stenoz, 10 mm’den az bulunmasına ise mutlak stenoz denilmekedir. Lakin bu darlıklara sahip bulunmasına karşın hiç bir bulgu vermeyen bireylerin oranı da az değildir. herkesin patolojik değişikliklere karşı direnci, ahenk sağlama kabiliyetleri farklıdır. Bu bakımdan, MRI’da fazlaca az bası manzarasıyla, agresif seyreden klinik durumlar olabildiği üzere, önemli bası manzaralarına karşın şikayeti olmayan beşerler çok fazladır. Bu farklılık bilimsel olarak gereğince açıklanamamaktadır.
Belirtileri nelerdir ?
En sık yürümekle, ayakta durmakla ve beli geri eğmekle ağrı, uyuşma, dolgunluk hissi, yanma, kramp yahut güçsüzlük şikayetleri ortaya çıkmaktadır. Ayrıyeten bel ağrısı da sık görülen bir şikayettir. İdrar ve barsak sorunları yahut önemli güçsüzlük üzere nörolojik bulgular bu hastalarda sık değildir. Öne eğilme, oturma ve yatma, semptomların rahatlamasına yol açar. Hastalar, öne eğilerek, günlük ömür ortasında kendilerini bulgulardan muhafazaya çalışırlar. Bu hastalar için yokuş çıkmak, otomobil kullanmak ve bisiklete binmek genelde şikayete niye olmamaktadır.
Hangi hastalıklarla karıştırılır ?
Bu hastalar damar hastalıkları ile karıştırılabilir. Ayrıyeten, önce mevcut olan periferik arter tıkayıcı hastalığı, nöropatik hastalıklar, kalça sorunları, multipl skleroz varlığı açısından dikkatlice incelenmelidir. Bel fıtığı ve Lomber spondiloz ile karıştırılabilir. Lomber spondiloz bacaklarda önemli ağrı yahut olağandışı duyunun saptanmadığı, çoklukla bel ağrısıyla seyreder. Disk yükseklik kaybı, end plate osteofitleri, faset osteofitleri, spondilolistezis ve disk herniyasyonları, foraminal stenoz yapan niçinler içindedır. Doğumsal (cücelerde olduğu üzere toplumda olağan bir olay olarak da karşımıza çıkabilir) ve kazanılmış olabilir. Doğumsal olanlarda, pediküller olağandan daha kısa ve birbirine daha yakındır ve bulgular daha az ölçülü bulgularla ve daha erken bir yaş devrinde bulgu verir. Dejeneratif dar kanalda ise ileri yaşlarda bulgular görülmekte ve en sık yürümekle, ayakta durmakla ve beli geriye eğmekle şikayetler ortaya çıkmaktadır.
Kimlerde daha hayli görülür ?
Dejeneratif dar kanala sahip hastalar, 60 yaş civarında ve Bayanlarda daha hayli görülmektedir. En sık L4-L5 düzeyi tutulmakta ve birkaç düzeyde de olabilmektedir.
Tanısı nasıl temalır ?
Lomber dar kanalı olan hastalar, çoğunlukla bacak ağrısı şikayeti ile gelmekte olup çoklukla, nörojenik kladikasyo her iki bacak veya tek taraflı bacak ağrısı formunda karşımıza çıkmaktadır. Bu hastalar, ağrı, uyuşma, dolgunluk hissi, yanma, kramp yahut güçsüzlük hissedebilirler. Nörolojik muayene çoğunlukla olağandır ve nörolojik değişikliklerden, çoğunlukla yan kanal giriş yeri darlığı sorumludur. Muayene daha sonrası röntgen, MRI ve BT ile teşhis koymak mümkündür.
Tedavisi nedir ?
Ameliyat dışı tedavi daha epey klinik deneyime dayanmaktadır. Ağrı kesici tedavinin güzelleşmeye katkısını beklemiyoruz. Özellikle yaşlı ve hipertansiyon, diyabet, kalp damar hastalığı olan hastaların, romatizma ilacı olarak bilinen ağrı kesicilerin kullanmasıyla oluşabilecek kalp-damar sistemi, böbrek ve mide-barsak risklerinden olabildiğince uzak durmaları tavsiye edilmektedir.
Fizik tedavi uygulamaları yanında bilhassa fleksiyon temelli antrenman programına tabi olmaları gerekir. Korse, Epidural steroid enjeksiyonu, Osteopatik Manuel Terapi, Proloterapi, Kuru iğneleme, sabit bisiklet, kaplıca tedavi seçenekler içinde hastanın hizmetine sunulabilir. Hastaların çoğunluğu cerrahi dışı tedavilerle hayatlarını idame ettirebilir.
Yapılan bilimsel çalışmalar, gerekli tedaviler yapılıp tedbir alınan hastaların kısa ve uzun periyot takiplerde, ameliyat dışı tedaviye daha âlâ cevap verdiğini göstermiştir. Lakin kesin teşhis alıp cerrahi tedavi görmek zorunda kalan hastaların da daha âlâ duruma geldikleri saptanmıştır. Fıtığın da kanalı daralttığı göz önüne alınacak olursa fıtığın geri çekilmesi halinde kanal darlığı ortada kalkmaktadır. Kemik ve bağ büyümeleri, bel kayması veya tümöral oluşuma bağlı dar kanal için kesin teşhis konulması halinde ameliyat yapılmalı ve bundan kaçınılmamalıdır. Uygun hasta seçimi, cerrahi tedavi ile muvaffakiyet elde etmenin en değerli noktasıdır. Hastalarımız cerrahi tedavi daha sonrası da gerekli fizik tedavi prosedürlerini titizlikle uygulamaya devam etmelidir. Aksi takdirde ilerleyen aylar-seneler ortasında yeni problemlerle karşılaşabilmektedirler.
Hibya Haber Ajansı